Legwana

Fu Wikipedia
Wan grun legwana

Den legwana (Iguanidae) e ben wan meti. A hurubi a lagadisi orde. A e kon ini 35 sortu nanga 8 eslaktu. Fu wan owrur inideli e ben a siki ini den plus fu 500 sortu. Legwana kan nanga si startu langar leki wan meter e sey, ma a pasa sortu blifi pasa pikinr nanga leki opo den tru lagadisi (Lacertidae). Som sortu ben fu 100 % vegetarisi do den nyunr meti nowe opo prey onti. Ala sortu kon alawan fu ini Amerka, nanga uben fu den sortu u a eslaktu Brachylophus, dy opo den Fiji-watrabigi e libin ben.

Taksonomi[kenki | brontekst bewerken]

A inideli fu den legwana ben ala langar ten a kenki ondro-efi. Tu 1989 o ben a famili wan saamrapseli fu sortu nanga eslaktu nanga 5 ondrofamili; Tropidurinae, Sceloporinae, Iguaninae, Basiliscinae nanga Anolinae. Wan nomru fu eslaktu o gwe sowa nanga o abi no ondrofamili. Bakaten o sey den sortu trawan inideli nanga o ben da erfu ondrofamili. Disi ten e sey ala disi ondrofamili sowa leki aparta famili si, dorosey a famili Iguanidae ma pasa guru e sey nowe legwana nen. Disi famili ben;

  • Famili Corytophanidae (9 sortu)

Den sortu u disi famili e abi wan kankan opo a kopi, oftoten nanga wan kankan opo a baka. Ondro trawan den vasiliski nanga helmulegwana horobi disi guru.

  • Famili Crotaphytidae (10 sortu)

Disi famili e ben u tu eslaktu; Crotaphytus, den borkilegwana, nanga Gambelia, den lesi-asilegwana.

  • Famili Hoplocercidae (11 sortu)

Disi pikin famili e ben u tri eslaktu, som sortu e ben neti-aktifi.

  • Famili Iguanidae (Legwana, sowa 35 sortu)

Den 'tru' legwana nanga a alawan guru dy disi ten no leki famili legwana e sey si. Som nonir sortu e ben;

  • Grun legwana (Iguana iguana) - nanga 2 meter a gransu sortu
  • Borkilegwana (Crotaphytus)
  • Selegwana (Amblyrhynchus cristatus)
  • Blaka legwana (Ctenosaura similis)
  • Famili Leiocephalidae (Maskradulegwana, 28 sortu)

Disi famili e sey ok tu a Tropidurinae e seti. Pasa sortu e abi asteki nanga feli tekni, fruwondrunen opo a kopi, taki a nen maskradulegwana gi, no tu konfusi nanga den Madagaskarlegwana.

  • Famili Leiosauridae (29 sortu)

Den sortu e abi wan redi stompu kopi nanga no kankan nanga e sey okwe tu a Polychrotinae nen.

  • Famili Liolaemidae (Aldotilegwana, sowe 175 sortu)

Disi famili e sey okwe tu a famili Tropidurinae nen. Den aldotilegwana blifi pikin nanga e kon fu ini Ondro-Amerka. A e libi somten 5000 meter bofo senivo, a rekori fu ala sneki nanga lagadisi.

  • Famili Opluridae (Madagaskarlegwana, 7 sortu)

Den Opluridae sey Madagaskarlegwana nen wili a solo opo Madagaskar nanga a Komori fukon. Den sortu e sey no so gran nanga blifi ondro den 40 sentimeter.

  • Famili Phrynosomatidae (Stekilegwana, sowe 125 sortu)

Disi famili fu stekilegwana o sey Sceloporidae nen naga den sortu u disi famili e abi wan drongo bodibu, bi som sortu sel tu in a ekstremi leki den sortu u a eslaktu Phrynosoma, disi e ben gur noni leki todolagadisi. Den 15 sortu ben sowe 23 cm langa nanga e abi wan bu dy du denki a den todo. Stekilegwana e abi, leki a nen a taki, steki, pe-ondro wan kankan fu ekstra gran puntu a a baka fu a kopi. A e abi wan omasyinli formu fu difensi: a lati a brudumasi ini den brudutitey ini si ay opogo tu den brudutitey springi nanga wan stralu fu brudu u gwe, somten we 1 meter langa. A lagadisi ondrofindi no skadi, a ben sel siri efektifi preymeti tu skriki.

  • Famili Polychrotidae (Anolisi, sowe 375 sortu)

Den anolisi liki pasa opo trusnidi lagadisi leki den tru lagadisi, ma e abi wan nonimeki ufowbari nekiflapu. Disi ben granr leki bi den tru legwana nanga pasaten felikelori. Man masyin a bi den baltsi. A famili Leiosauridae e sey somten leki ondrofamili fu a Polychrotidae si.

  • Famili Tropiduridae (Kilistartulegwana, sowe 100 sortu)

A kilistartulegwana e ben pikin legwan, likin opo den tru lagadisi. Som nonir sortu e ben;

  • Grun syartustartulegwana (Stenocercus imitator)
  • Makastartubonlegwana (Uracentron azureum)


Wikimedaglia
Wikimedaglia
Disi e ben wan sten den flosi grati