Tongo

Tongon e ben wan sistemi taki meni frugi fru midi fu wan alfabeti fu arbitreri simboli, leki takiklankai, ebari efru skriftiteki. Disi simboli formi den bustono dy fru midi fu wan tongospesifiki reglisistemi (a gramatika) tu menifuli wani (leki wortu, fresiteli nanga fresi aselfi) e sey rangskikai.

Tongo e ben skile a yguskap dy den man a wesiliki ondroski fu trawan metisortu: wili alawan man dy ondro wanisinsi normali umustanigi opogre ini a lopu fu si foswan den libiyare pleyundriwisi wano tongo e leri, e ben a tu naw ontu no lukiluki tu let metisortu leki masyin funen den syimpanse opo a selfi nivo wan tongo leki wan siksi yari owru pikinman.

abouth ali gangbari ondroski ini wanisey tonogo (nanga wano heyr warderi) nanga trawansey dialekti (nanga wan lar warderi) e sey ini a sabi fu tonogo nat meki efru skopu, wili a soma nonga politiki awey legi e ben:to den dialekti fu a Sneysitonogo e ski pasarmutyu leki den Romani tongo, fu Roma. Sabi fu tongoman e gi doga a fruwano a a mataskapuliki na bilay bigripi variyeti. Tonogomasyin.

Da langa no ala tongo e biskiki abra standardiseri formi nanga a oftoten no u tu meki e ben efru tu guru takitakiman aselfi variyeti taki, efru varianti fu wán variyeti, e ben a numro efru teri fu tongo opo den aldoti no tu bipali. Tu abi somawe wan handifati e sey a teri fu tongo oftoten opo for à seyfi dusin lay.