Wikipedia:Lab/Brewster/Combowortu
periodiki sistema fu den elementi[brontekst bewerken]
1 | 18 | ||||||||||||||||||
1 | 1 H |
2 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 2 He | |||||||||||
2 | 3 Li |
4 Be |
5 B |
6 C |
7 N |
8 O |
9 F |
10 Ne | |||||||||||
3 | 11 Na |
12 Mg |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 Al |
14 Si |
15 P |
16 S |
17 Cl |
18 Ar | |
4 | 19 K |
20 Ca |
21 Sc |
22 Ti |
23 V |
24 Cr |
25 Mn |
26 Fe |
27 Co |
28 Ni |
29 Cu |
30 Zn |
31 Ga |
32 Ge |
33 As |
34 Se |
35 Br |
36 Kr | |
5 | 37 Rb |
38 Sr |
39 Y |
40 Zr |
41 Nb |
42 Mo |
(43) Tc |
44 Ru |
45 Rh |
46 Pd |
47 Ag |
48 Cd |
49 In |
50 Sn |
51 Sb |
52 Te |
53 I |
54 Xe | |
6 | 55 Cs |
56 Ba |
57-71 Lan |
72 Hf |
73 Ta |
74 W |
75 Re |
76 Os |
77 Ir |
78 Pt |
79 Au |
80 Hg |
81 Tl |
82 Pb |
83 Bi |
84 Po |
85 At |
86 Rn | |
7 | 87 Fr |
88 Ra |
89-103 Act |
(104) Rf |
(105) Db |
(106) Sg |
(107) Bh |
(108) Hs |
(109) Mt |
(110) Ds |
(111) Rg |
(112) Uub |
(113) Uut |
(114) Uuq |
(115) Uup |
(116) Uuh |
(117) Uus |
(118) Uuo |
|
Lantanidi | 57 La |
58 Ce |
59 Pr |
60 Nd |
(61) Pm |
62 Sm |
63 Eu |
64 Gd |
65 Tb |
66 Dy |
67 Ho |
68 Er |
69 Tm |
70 Yb |
71 Lu | ||||
Aktinidi | 89 Ac |
90 Th |
91 Pa |
92 U |
(93) Np |
(94) Pu |
(95) Am |
(96) Cm |
(97) Bk |
(98) Cf |
(99) Es |
(100) Fm |
(101) Md |
(102) No |
(103) Lr |
Alkalimetali | Aldoti-alkalimetali | Abragometali | Fruwondrugurumetali | Metaloidi |
No-metali | Halogenimi | Edeligassi | Lantanidi | Aktinidi |
teri ini sranan tongo[brontekst bewerken]
Wan
2 tu
3 dri
4 fo
5 feyfi
6 siksi
7 seybi
8 ayti
9 neygi
10 tin
11 erfu
12 twarfu
13 tinadri
14 tinafo, etc.
20 tutenti
21 tutenti na wan, tutenti nanga wan
22 tutenti na tu, tutenti nanga tu, etc
30 dritenti
40 fotenti
50 feyfitenti
60 siksitenti
70 seybitenti
80 aytitenti
90 neygitenti
100 wan ondro, wan hondro
153 wan ondro feyfitenti na dri
200 tu ondro
1000 wan dusun, etc
1500 wan dusun feyfi ondro; tinafeyfi ondro
1997 wan dusun neygi ondro neygitenti na seybi óf:
tinaneygi ondro neygitenti na seybi
1000000 wan milyun
.
Owru sranantongo takimofo[brontekst bewerken]
- Tiri watrani abi faragron funu
- Mek a puspusi nyang ye nomo mek a didibri nyang a puspusi
- Mek i fadon sondro hari watra.
- Mek i gwe sondro draikonbaka
- Bosi mi bakasei
- Mek i abi grasi futu, mek den brokobatra
- Drape a no wan se so bigi noso a di wan sipe fu seiri
- Te watra kuku a law fu kiri a faya.
- Lerisabifasi taki, wisifasi arki.
- Ontigon no e kiri sma, ma libisma e du.
- Basi dagu no beti.
- A neti frede fu a dei, a dei frede fu a neti.
- Dei nanga neti noiti toku sori fesi sèmyuru.
- If a tigri tapu en ai, a no sribi ete.
- tigrikong owru ma a no de lasi en pinie
- Wan hipsi faya waka na baka fu a smara brantifaya.
- Ete wan a leisi mi firi a bronflaka fu a owru faya.
- Mo bin kon mo kon si nanga mo tan bun!
- Taiyesi a ne don
- Na piki fu na du
- Tantiri a ne don
- San de ne maswa ne e pori
- Bergi nanga bergi no i miti, ma libisma nanga libisma e miti
- Potie a no syen
- Arwakka taki a kaba, Kribisie takkie a de ete.
- Te botro ne de, drei brede e nyan.
- Retie e waka nanga eigi krakti, ley abi yepi fanowdu.
- Te wierie fadong na watra, a no frede ai porie.
- Tranga ne e tya kauw na pen.
- Ontiman taki fa na dia e lon, na so yu mu sutu en
- Yu sabi fa yu finga langa, nomo yu ne sabi fa yu libi langa
- Te yu nyan dukun, yu mus dringi watra
- Winsi fa kaw bun ne tai en na wan ptatata
- Safri wiwiri, e dresie ati soro.
- A buku ma a no porie
- Wan tron krabu e law ini wan yari
- Lasi ede krabu miti na drei gron
- Godo broko, siri panya
- Onsima kan tu meri fu chanjan
- Te blakaman bere furu, ai ka bakra maksing
- Mo e nai leki wan hagu ma hagu neh nai leki mi
- fini teetee eh tai bigi pondo/boto
- Te yeh prei streikoti, i frigi kan wadya
- Ae soigi mi brudu
- Switi tori e broko yonkman kindi.
- Fisi psa maswa , ma a no psa dede!
- M'ma dede, odi kaba.
- Ne mek mi nak i mek a postu gi futu
- Ne teki mi woron bro froiti, hadyakasa
- Mo srefi abi fayalobi gi yu
.
.
.
Sistema fua Elementi[brontekst bewerken]
_______________________________________________________________________________________________
- Watraskotriki (H)
- Helimi (He)
- Letimi (Li)
- Berilimi (Be)
- Berimi (B)
- Koroskotriki(N)
- Swaskotriki (O)
- Fluorimi (F)
- Neoni (Ne)
- Natrimi (Na)
- Magnesimi (Mg)
- Aluminimi (AL)
- Silisimi (Si)
- Fosforimi (P)
- Sulfimi (S)
- Krorimi (Ci)
- Argoni (Ar)
- Kalimi (K)
- Kalsimi (Ca)
- Skandimi (Sc)
- Titanimi (Ti)
- Vanadimi (V)
- Kromimi (Cr)
- Manganimi (Mn)
- Isri (Fe)
- Kobaltimi (Co)
- Niklimi (Ni)
- Kupru (Cu)
- Sangu (Zn)
- Galimi (Ga)
- Germanimi (Ge)
- Arsenikumi (As)
- Selenimi (Se)
- Bromimi (Br)
- Kryptoni (Kr)
- Rubidimi (Rb)
- Strontimi (Sr)
- Itrimi (Y)
- Srakonimi (Zr)
- Niobimi (Nb)
- Molibdenimi (Mo)
- Teknetimi (Tc)
- Rutenimi (Ru)
- Rodimi (Rh)
- Paladimi (Pd)
- Srivru (Ag)
- Kadmimi (Cd)
- Indimi (In)
- Ten (Sn)
- Antimonimi (Sb)
- Telurimi (Te)
- Dyodi (I)
- Ksenoni (Xe)
- Fayastonoskotriki (Cs)
- Barimi (Ba)
- Lantanimi (La)
- Serimi (Ce)
- Praseodimimi(Pr)
- Neodimimi (Nd)
- Prometimi (Pm)
- Samarimi (Sm)
- Ropimi (Eu)
- Gadolinimi (Gd)
- Terbimi (Tb)
- Disprosimi (Dy)
- Holmimi (Ho)
- Erbimi (Er)
- Tulimi (Tm)
- Itetrobimi (Yb)
- Lutetimi (Lu)
- Hafnini (Hf)
- Tantalimi (Ta)
- Wolframimi (W)
- Renimi (Re)
- Osmimi (Os)
- Iridimi (Ir)
- Platina (Pt)
- Gowtu (Au)
- Kwiki (Hg)
- Talimi (Ti)
- Loto (Pb)
- Bismuti (Bi)
- Polonimi (Po)
- Astatimi (At)
- Radoni (Rn)
- Frankimi (Fr)
- Radimi (Ra)
- Aktinimi (Ac)
- Kabasino (Th)
- Protaktinimi(Pa)
- Dyrano (U)
- Neptunimi (Np)
- Plutonimi (Pu)
- Amerikimi (Am)
- Kurimi (Cm)
- Berkelimi (Bk)
- Kalifornimi (Cf)
- Aynstaynimi (Es)
- Fermimi (Fm)
- Mendelevimi (Md)
- Nobelimi (No)
- Lowrensimi (Lr)
- Ruterfordimi(Rf)
- Dubnimi (Db)
- Siborgimi (Sg)
- Hasimi (Hs)
- Meytnerimi (Mt)
- Darmstadimi (Ds)
- Rutgenimi (Rg)
- Ununbimi (Cn)
- Ununtrimi (Uut)
- Ununkwadimi (Uuq)
- Ununpentimi (Uup)
- Ununheksimi (Uuh)
- Unumseptimi (Uus)
- Ununoktimi (Uuo)
________________________________________________________________________________________________
Regels voor de uitspraak[brontekst bewerken]
â [a] zoals in man
ai [ai] zoals in maaien
aw [au] zoals in nauw
b [b] zoals in boom
d [d] zoals in doen
dy [dʒ] ongeveer zoals in het Engelse woord jungle
e [e] tussen de e van pet en de i van pit
[ə] zoals de stomme e in beginnen of verlaten
ei [ei] zoals in mee
ew [eu] zoals in eeuw
è [ɛ] zoals in en
èi [ɛi] zoals in eiland of ijs
f [f] zoals in feest
g [g] zoals in het Engelse woord go
h [h] zoals in halen
i [i] zoals in iemand
k [k] zoals in kind
l [l] zoals in laat
m [m] zoals in mes
n [n] zoals in nu
[m] aan het eind van een woord vóór een woord dat met b of p begint
[ŋ] zoals de ng in gezang voor een g of k, of aan het eind van een woord voor een adempauze
ng [ŋ] zoals in zingen
ny [nʸ] zoals in Anja
o [o] tussen de oo van boot en de o van bot
ò [ɔ] zoals in pot
oi [oi] zoals in mooi
ow [ou] ongeveer zoals in het Engelse woord boat
p [p] zoals in peper
r [ř] zoals in rouw
s [s] zoals in samen
sy [ʃ] zoals sjouwer
t [t] zoals in top
ty [tʃ] ongeveer zoals de ch in het Engelse woord church
u [u] zoals in boek
ui [ui] zoals in boei
w [w] zoals de Engelse w in work
y [y] zoals in jager
ô [ô] zoals in sok
û [û] zoals in stuk
v [v] zoals in vest
Trasani[brontekst bewerken]
________________________________________________________________________________________________
- Jij = Ye
- Ik = Mo
- Mij = mi
- Jou = Yu
- Je = I
Lidwoorden[brontekst bewerken]
- Het = A (Spreekt uit als)[ a ]
- De = Den (Spreekt uit als)[ding ]
- Da (Spreekt uit als)[dâ]
________________________________________________________________________________________________
Persoonlijke voornaamwoorden.[brontekst bewerken]
- Ik = Mô
- Mij = Mi
- Jij = Ye (Spreekt uit als)[ yi ]
- Hij = Akèl:(Spreekt uit als) [akil]
- Het = En:(Spreekt uit als)[ ing ]
- Zij = Amîsi:(Spreekt uit als) [amiessie]
- Wij = Wî [ wi ](Spreekt uit als)( als in wit )
- Jullie = Unu (Spreekt uit als):[oenoe]
- Zij (meervoud) = Den (Spreekt uit als)[ ding ]
- We = Wo (Spreekt uit als)[Wô]
- Hun = Dèn (Spreekt uit als)[Dèng]
________________________________________________________________________________________________
Aanwijzende voornaamwoorden.[brontekst bewerken]
- Dit = Adisi (Spreekt uit als)[adiessie](Adyasani)
- Dat = ADati (Spreekt uit als)[dattie]
- Deze = Disi (Spreekt uit als)[diesie] (Adyaso)
- Die = Den (Spreekt uit als)[ding]
________________________________________________________________________________________________
Plaatsaanduidingen.[brontekst bewerken]
- Daar = Drapè (Spreekt uit als)[drappe]
- Naast = Sesey (Spreekt uit als)[si see]
- Achter = Bâkâ (Spreekt uit als)[bakka]
- Op = Tapu (Spreekt uit als)[tappoe]
- Onder = Ondrô (Spreekt uit als)[ondro]
- In = Ini (Spreekt uit als)[ienie]
________________________________________________________________________________________________
. ________________________________________________________________________________________________
. ________________________________________________________________________________________________
Het woord "na".[brontekst bewerken]
Behalve dat het "is" of "ben" kan betekenen, kan het woord "na" ook gebruikt worden om nadruk te leggen. Daar woon ik - Na drape me libi.
____________________________________________________________________________________________
Eenvoudige zinnen.[brontekst bewerken]
Hoe gaat het ? = 'Fâ yû tân' ? [fa joe tang]/lollig antwoord Tâp tû fûtu
Hoe loopt het? = Fâwâkâ? [Fa wakka]
Mijn naam is ... = Mî nèn nâ ...Kwami... [mie ning na]
Wilt u wat drinken? = Yû wân drîngî wân sânî ? [ joe wanng driengie wang sannie ]
Waar kan ik het toilet vinden ? = Pè mî mân fèn a kûmâkôysî ? [ pi mie mang fin a koemakoisie ]
___________________________________________________________________________________________________
.
D[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________ .
E[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
F[brontekst bewerken]
________________________________________________________________________________________________
...
G[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
...
H[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
I[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________ .
J[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
.
K[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
.
L[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
M[brontekst bewerken]
________________________________________________________________________________________________
.
N[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
O[brontekst bewerken]
________________________________________________________________________________________________
.
P[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
R[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________ .
S[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
.
T[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
U[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
V[brontekst bewerken]
________________________________________________________________________________________________
.
W[brontekst bewerken]
_________________________________________________________________________________________________
.
X[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
Y[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
Z[brontekst bewerken]
________________________________________________________________________________________________
.
___________________________________________________________________________________________________
Zinnentjes in het geformaliseerde Sranan[brontekst bewerken]
.
.
.
.
.
________________________________________________________________________________________________
.
.--------------------------------
___________________________________________________________________________________________________
.
___________________________________________________________________________________________________ .
Trawortu[brontekst bewerken]
___________________________________________________________________________________________________
.
Efolutsi[brontekst bewerken]
Linnaeus 1735 2 gudu |
Haeckel 1866 3 gudu |
Chatton 1937 2 domeni |
Copeland 1956 4 gudu |
Whittaker 1969 5 gudu |
Woese e.a. 1977 6 gudu |
Woese e.a. 1990 3 domeni |
(no du) | Protista | Prokaryota | Monera | Monera | Eubacteria | Bacteria |
Archaebacteria | Archaea | |||||
Eukaryota | Protoctista | Protista | Protista | Eukarya | ||
Vegetabilia | Plantae | Fungi | Fungi | |||
Plantae | Plantae | Plantae | ||||
Animalia | Animalia | Animalia | Animalia | Animalia |
___________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
.
.